Jak rozpocząć The Son-Rise Program®
Wierzymy w efektywność Programu Son-Rise, dlatego oferujemy Wam kilka przykładów naszych zasad. Te zasady mogą zostać wykorzystane natychmiast, aby rozpocząć dokonywanie zmian w życiu Twojego wyjątkowego dziecka. (Zauważ: Sugerujemy, abyś wybrał jedną technikę, która pasuje do Twojego dziecka i używał jej konsekwentnie przy każdej okazji przez 2-4 dni).
Obszar wyzwań:
Mowa dziecka jest ograniczona lub dziecko jest niewerbalne.
Zasady przewodnie:
-
Jeśli uczysz, że język służy do komunikacji (a nie, że jest tylko dźwiękami, które się zapamiętuje i powtarza), pokazujesz dziecku, że istnieje powód, aby mówić.
-
Jeśli język będzie postrzegany jako zarówno użyteczny, jak i zabawny, dzieci będą zmotywowane do tego, by go używać.
Zastosowanie zasad:
-
Reaguj szybko na dźwięki, które Twoje dziecko wymawia. Kiedy Twoje dziecko wyda dźwięk (nawet, jeśli nie jesteś pewny, czy dziecko próbuje mówić), poruszaj się szybko i zaoferuj coś, nawet jeśli nie wiesz, o co dziecko prosi. Zademonstruj, że komunikacja werbalna sprawia, że ludzie się poruszają. Pokaż mu, że mowa daje mu władzę.
-
Pokaż, że każde wypowiedziane słowo skutkuje działaniem. Najpierw ucz wyrazów i rzeczowników związanych z działaniem (action words). Te słowa są najlepsze do tego, by na nie odpowiadać i pokazać jaką moc ma język. (Np. kiedy uczysz wyrazu do góry, możesz podnieść swoje dziecko, kiedy użyje tego wyrazu. Dla kontrastu, kiedy uczysz wyrazu stół, nie ma konkretnej czynności, jaką można powziąć w rezultacie użycia tego słowa. Efektywnymi wyrazami mogą być piłka lub kubek.)
-
Celebruj każdą próbę komunikacji. Jeśli Twoje dziecko próbuje wypowiedzieć wyraz, zachęcaj i świętuj! Chcemy, by dzieci były podekscytowane próbowaniem, i próbowaniem, i próbowaniem. Zachęcamy do tego celebrując nie tylko sukcesy, ale także wysiłek, który temu towarzyszy.
Obszar wyzwań:
Dziecko prezentuje powtarzające się i rytualne zachowania autostymulacyjne („stims”)
Zasady przewodnie:
-
Dzieci i dorośli wykorzystują te zachowania, by zorganizować swoje rozumienie otoczenia oraz osiągnąć poczucie wewnętrznej kontroli.
-
Te zachowania mogą być w swojej naturze lecznicze.
-
Rytuały te są drzwiami do interakcji i więzi społecznych.
-
Zachowania te zapewniają dzieciom poczucie komfortu i mają swoją przyczynę nawet jeśli my ich nie rozumiemy.
Zastosowanie zasad:
-
Zamiast próbować na siłę przerwać zachowanie, „przyłącz się” (join) do zachowania, aby pomóc zmienić samotną zabawę na zabawę w tandemie. Szczerze weź udział w ich „grach” zanim poprosisz ich, by wzięli udział w Twoich.
-
„Dołącz” (join) do czynności Twojego dziecka robiąc dokładnie to, co ono robi. (Np. jeśli Twoje dziecko macha rękoma, machaj swoimi razem z nim). Ustaw się tak, by Twoje dziecko mogło zobaczyć, co robisz.
Obszar wyzwań:
Dziecko posiada duży zasób słownictwa lub wypowiada się zdaniami, ale nie posiada umiejętności skutecznego używania języka w sytuacjach społecznych.
Zasady przewodnie:
-
Jeśli pomożemy dziecku zbudować pewność siebie w komunikacji społecznej, będzie bardziej się starało.
-
Dzieci są zmotywowane do używania swoich umiejętności werbalnych z innymi ludźmi, kiedy pokaże im się korzyści z robienia tego.
Zastosowanie zasad:
-
Odtwórz sytuacje społeczne w wolnym od zakłóceń otoczeniu, aby odegrać znane sytuacje społeczne.
-
Zaproponuj konkretne wyrażenia / zdania, których chcesz, by Twoje dziecko się nauczyło, w kontekście ekscytującej aktywności lub zabawy. (Np. zamiast poprawiać dziecko lub „karmić” je zdaniami, które ma powtórzyć, stwórz grę, która będzie nazywała się „sklep spożywczy” i pokaż dziecku jak współdziałać z Tobą, podczas gdy Ty odgrywasz rolę kasjera.)
-
Bądź chętny, by rozmawiać na temat dziecka zainteresowań (Bob Budowniczy, supermarkety, powtarzające się pytania takie, jak „O której godzinie jest obiad?”) z entuzjazmem. Bądź modelem. Jeśli chcemy rozmawiać z dzieckiem o tym, co nas interesuje, najpierw chcemy być otwarci na rozmowy o tym, co interesuje dziecko. Po tym jak zaangażujemy się w ich obszar zainteresowania, możemy rozpocząć delikatne prowadzenie rozmowy w innym kierunku.
-
Zamiast nieustannie poprawiać dziecko i okazywać mu, że to co mówi jest nie na temat lub już zostało wcześniej powiedziane, celebruj to, że się z Tobą komunikuje. Daj mu znać, że cieszy Cię słuchanie jak do Ciebie mówi i się z Tobą dzieli.
Obszar wyzwań:
Krzyk, płacz, uderzanie, rzucanie przedmiotami itp.
Zasady przewodnie:
-
Dzieci używają tych zachowań, bo one działają. Jeśli dziecko krzyczy, to dlatego, że nauczyło się, iż jest to sposób, by dostać to, czego chce. Jeśli to zachowanie przestaje być skuteczne, dzieci przestaną je wykorzystywać.
-
Każde dziecko i dorosły robi najlepiej, jak potrafi. Z różnych przyczyn w danym momencie nie jest w stanie znaleźć innego sposobu, by to zrobić. Jeśli by mogli, zrobiliby to.
-
Nasze reakcje odgrywają kluczową rolę w zwiększaniu i zmniejszaniu każdego zachowania.
Zastosowanie zasad:
-
Nie dawaj reakcji. Pozostaw ekspresję twarzy i ton niewzruszone. (Np. nie marszcz brwi, nie krzycz, nie zmieniaj rób min). W trakcie trwania tego zachowania zawsze poruszaj się powoli i cicho tak, by zminimalizować swoje reakcje, by nie były możliwym wzmocnieniem dla tych zachowań.
-
Zamiast próbować zignorować te zachowania, wytłumacz w spokojnym i troskliwym tonem, że nie rozumiesz ich, kiedy komunikują się z Tobą w ten sposób. Nawet, jeśli Twoje dziecko jest niewerbalne, Twoje wytłumaczenie będzie użyteczne zarówno ze względu na treść, jak i na ton.
-
Unikaj „nagrody”, której chcą. Jeśli dajesz im to, czego chcą, kiedy krzyczą, uczysz ich, że jest to efektywny sposób komunikacji.
-
Zaopiekuj się sobą. Minimalizowanie reakcji nie oznacza, że masz pozwolić, by Cię uderzało lub szczypało. Spróbuj umieścić przed sobą poduszkę i powoli przesunąć się w inne miejsce.
-
Zaoferuj alternatywę. Jeśli dziecko ciągnie Cię za włosy, zaproponuj w zamian sznurek do ciągnięcia. Jeśli rzuca klockami, zaproponuj poduszki lub maskotki do rzucania.
-
Daj dużą porcję celebracji za każdym razem, kiedy Twoje dziecko jest delikatne i prosi o coś w sposób, który preferujesz.
-
Poruszaj się szybko, kiedy proszą w słodki lub jasny sposób, żeby pokazać im różnicę między tymi typami komunikacji.
Obszar wyzwań:
Niezdolne lub niechętne do udziału w czynnościach życia codziennego (np. szczotkowanie zębów, korzystanie z toalety, higiena osobista, przygotowanie posiłków, ubieranie się itp.)
Zasady przewodnie:
-
Wszyscy ludzie (dzieci i młodzi dorośli) dążą w kierunku tego, co jest przyjemne. Jeśli te czynności będą postrzegane jako przyjemne, nasze dzieci będą dążyły do nich zamiast ich unikać.
-
Ludzie potrzebują czasu, by się nauczyć -warto zainwestować czas, aby pomóc dziecku zdobyć nowe umiejętności.
Zastosowanie zasad:
-
Pokaz te czynności w „całej okazałości”. Wykonuj / ucz te / tych czynności przez cały czas podczas dnia. Zamiast zajmować się nimi tylko w pośpiechu (np. kiedy spieszysz się na autobus), wykorzystaj inne możliwości, by powoli nauczyć tych umiejętności.
Zwracaj uwagę i celebruj wszystkich członków rodziny, którzy wykonali te czynności („Brawo dla taty! Ubrałeś się w swoją kurtkę!”) -
Daj dużą, ekscytującą reakcję na każdy przejaw zainteresowania lub chęci w tym obszarze (np. jeśli popatrzą na szczoteczkę do zębów, jeśli założą koszulkę tyłem na przód itd.)
-
Spraw, by było zabawnie! (Co? Mycie zębów zabawne? Tak! Mycie zębów może być zabawne!)
-
Bądź elastyczny, jeśli chodzi o czas. Jeśli Twoje dziecko unika czesania włosów, zamiast je zmuszać, zaczekaj 10 minut i spróbuj jeszcze raz.
Artykuł jest tłumaczeniem ze strony Autism Treatment Center of America®.
Zdjęcia pochodzą ze strony Autism Treatmetn Center of America® w serwisie Facebook.